KOLOFON REÇİNE

CAS numarası:8050-09-7

EC NO:232-475-7

Moleküler formül: C19H29COOH

Kimyasal yapısı:

Kolofon Reçine (Gum Rosin)

Kolofon iğne yapraklı ağaçlardan, özellikle çam ağaçlarından elde edilen reçinenin uçucu olmayan kısmıdır. Kolofon denildiğinde; genellikle akma reçineden elde edilen kolofon akla gelmektedir ancak aslında bu terim elde edilen kolofonı da kapsamaktadır. Bu nedenle daha genel ve kapsayıcı bir tabirle;  literatürde “rosin” olarak da adlandırılmaktadır.Kolofonun kozmetik sektöründe kullanımında ise ismi Index of Cosmetic Ingredients (INCI)’in adlandırmasına göre “colophonium” olarak geçmektedir.

Kolofon doğal bir kaynaktan elde edildiği için bileşimi, hem elde edildiği kaynağa hem de üretim tekniğine bağlı olarak farklılık gösterebilir ancak kimyasal bileşimde farklı reçine türleri arasında oransal farklılıklar olmasına rağmen, ana bileşenler aynıdır. 

Kolofon Reçine (Gum Rosin), çoğunlukla kozalaklı ağaçlar olmak üzere çam ve diğer bazı bitkilerden elde edilen, taze sıvı reçinenin ısıtılarak uçucu terpen bileşenlerin buharlaştığı katı bir reçine formudur. Yarı saydam ve sarıdan siyaha değişen renklere sahiptir. Oda sıcaklığında kolofonyum kırılgandır, ancak ısıyla erir. Temel olarak çeşitli reçine asitlerini, özellikle abiyetik asidi içerir.

Doğal reçine temel olarak kolofon ve terebentin olmak üzere iki kısımdan oluşur. Bu bileşenleri birbirinden ayırabilmek için distilasyona tabi tutmak gerekmektedir. Uçucu kısım terebentin adını alır ve yapısında terpenler bulundurur. Distilasyon sonrasında geriye kalan ve reçine asitleri içeren katı kısım ise kolofan olarak adlandırılmaktadır. Yarı saydam ve sarıdan siyaha değişen renklere sahiptir.

Reçine bileşenleri üretim tekniğine ve distilasyon prosesine bağlı olarak değişken kimyasal bileşim oranlarına sahiptir ve içerdiği reçine asitleri ve miktarları da farklıdır. Bu farklılık piyasadaki fiyat ve rekabet unsurlarını oluşturmaktadır.

Genel olarak; elde edilen reçineler, renk derecesi, asit sayısı, sabunlaşma numarası, vb. gibi kalite özellikleri ile karakterize edilirler.

Akma reçinenin ortalama %70’inin kolofan olduğu bilinmektedir. Kolofonun bileşimi, yaklaşık % 90 reçine asitleri ve % 10 nötr maddeler veya yağ asitlerinden oluşmaktadır.

Modifiye edilmemiş kolofon, havaya maruz kaldığında oksitlendiği bilinen abietik asidin oksidasyon derecesine bağlı olarak değişen miktarlarda oksitlenmiş malzeme içerir. Abietik asidin oksidasyonunun bir serbest radikal zincir reaksiyonu yoluyla ilerlediği gösterilmiştir.

Kolofon endüstriyel kullanım için büyük ölçüde modifiye edilmiştir. Ana bileşen olan abietik asit ve izomerleri, kolofonın teknik özelliklerini geliştirmek için yapılan rosin modifikasyonları ve türevlendirmeler için temel oluşturmaktadır.

Abietik asit iki reaktif bölge içerir; birincisi karboksilik asit grubu ve ikincisi konjuge çift bağlardır. Kolofon türevlerinin tümü, bu alanların birinde veya her ikisindeki kimyasal reaksiyonlardan kaynaklanır. Karboksilik asit grup üzerindeki reaksiyonlar esterleşme ve tuz oluşumlarıdır ve ticari olarak çok önemlidir. Konjuge çift bağlar üzerinden gerçekleşen reaksiyonlarla ilgili en önemli modifikasyonlar arasında hidrojenasyon, Diels-Alder tipi reaksiyonlar, dimerizasyon / polimerizasyon ve formaldehit polimerizasyon reaksiyonları bulunmaktadır.

Reçine bileşenleri üretim tekniğine ve distilasyon prosesine bağlı olarak değişken kimyasal bileşim oranlarına sahiptir ve içerdiği reçine asitleri ve miktarları da farklıdır. Bu farklılık piyasadaki fiyat ve rekabet unsurlarını oluşturmaktadır.

Çoğu  reçine, elde edildiği ham haliyle değil, kimyasal olarak değiştirilmiş bir formda kullanılır. Esas olarak abietik tip ve pimarik tip asitlerin bir karışımından oluşur ve daha az miktarda nötr bileşik içerir. Bu içsel asidite, diğer kimyasal özelliklerle birleştiğinde, birçok farklı uygulamada kullanılan bir dizi türe dönüştürülmesine olanak tanır. Türevler arasında tuzlar, esterler, maleik anhidrit adüktleri, hidrojenize edilmiş, orantısızlaştırılmış ve polimerize edilmiş reçineler bulunur. En önemli kullanımları arasında yapıştırıcılar, kağıt boyutlandırma maddeleri, baskı mürekkepleri, lehim ve akış maddeleri, çeşitli yüzey kaplamaları, elektronik endüstrisi için yalıtım malzemeleri, sentetik kauçuk, sakızlar ve sabunlar ve deterjanlar yer alır. Gum Rosin ayrıca keman yaylarında ve diğer telli çalgıların yaylarında, dansçıların ayakkabılarında ve stüdyo ve sahne zeminlerinde kaymayı önlemek için de kullanılır.